28 Temmuz 2020 Salı

İzmir valisi Rahmi bey hakkında ilginç notlar

İzmir valisi Rahmi bey hakkında ilginç notlar





Bu yazıda söz edilen mektuplar bana ilginç geldi.
İzmir valisi olarak 29 Eylül 1913 - 13 Ekim 1917 tarihleri arasındadır. !3 Ekimde görevden alındıktan sonra, İstanbul'a hakkında açılan soruşturmalar nedeni ile gitmiş. Sonuçta da soruşturmalar, kendisinin verdiği ifadeler olmasına rağmen sonuçlanmamış, Mondros mütarekesinden bir hafta önce İstanbul'u işgal eden İngilizler tarafından 144 kişi le birlikte Malta adasına sürgüne gönderilmiştir. Sürgün hayatı 1921 yılında esir değişimi ile sonlanmıştır.
Valiliği döneminde İzmir' de çok önemli sosyal, kültürel ve yapım işlerini yapmıştır. İzmirin 1915 yılında bombalanması sırasında (yenikale) gösterdiği dik duruş ve İzmiri işgal etmek isteyen İngilizlere verdiği cevap takdir edilmesi gereken bir tutumdur.
Valiliği sırasında sadece Türklere değil, Rum, Ermeni ve Yahudiler ile Levantenlere iyi ve adil davranmıştır. İngilizler ile yakın ilişkisi de vardır.
Aşağıda iki tane mektup göreceksiniz. Mektup 1921 yılı Near East adlı dergide yayınlanmıştır. Bu dergi daha çok ticaret ile ilgili bilgiler vermektedir. Zaman zaman İşgal döneminde olan olaylar hakkında da muhabirlerinin gönderdiği yazıları yayınlamaktadır.
Mektuplar, asker kökenli, diplomat, gezgin, haber alma görevlisi de olan Aubrey Herbert tarafından yazılmıştır.
Kendisi Rahmi bey'in serbest bırakılması için epey çaba göstermiştir. Konunun avam kamarasına da geldiğini biliyoruz.
Mektupların orijinal şekiller yazıya eklenmiştir.
Bu mektupların, serbest kalmasında etkili olup olmadığı bilinmiyor.
İlk mektup, Rahmi beyin, kendisine yazdığı mektuba verdiği cevaptır. Mektupta, serbest bırakılmaması üzerine üzüntülerini içermektedir.
April 27, 1921. Dear Rahmy Bey , - I am much obliged for your letter of thanks to me, which was, however , quite unnecessary, as all the thanks should come from men like myself. I am very sorry that my efforts to achieve your liberation have been unavailing . There are a number of people in this country who know of the great kindness with which your Excellency consistently treated English men and British prisoners during the war. All who know the facts are sorry and ashamed that you should have been treated with such gross ingratitude.
I am , yours sincerely ,
(Signed ) AUBREY HERBERT
İkinci mektup, adı geçen kişinin, Near East dergi editörüne gönderdiği mektuptur. Bu mektupta da Rahmi bey'in iyiliklerinden ve bulunduğu durumdan söz etmektedir. Bu arada, İzmirin işgaline yaşanan katliamlara da değinmektedir. Mektubun bir kopyası avam kamarasına da gönderilmiş.
May 5, 1921 sayfa538
THE CASE OF RAHMY BEY.
TO THE EDITOR OF “ THE NEAR EAST. "
Sir , - Readers of THE NEAR East are familiar with the question of Rahmy Bey ' s imprisonment at Malta . During the war, Rahmy Bey, Governor of Smyrna, showed very unusual kindness to British residents and British prisoners at Smyrna. The British Government took the unprecedented step of thanking 'him , during the war, through Sir F . Elliot,
our representative at Athens. When the Greeks landed on April 21, 1919, and the massacres occurred , Rahmy Bey ,
after being treated with considerable indignity by the Greeks, was taken on a British cruiser and sent to Malta .
Since then he has been imprisoned in Malta , separated from his wife and children , without any charge being pre ferred against him . I have several times pointed out in the House of Commons that his treatment was against all our traditions, and, in fact, against the traditions of honour and gratitude. The other day, I received a letter from Rahmy Bey , thanking me, in formal terms. I enclose my answer.
I shall be grateful to you if you will publish . - I am , etc.,
AUBREY HERBERT.
House of Commons, April 27, 1921.
İlave kaynaklar