Kadifekale, İzmir ve Genovalılar (Cenevizliler)
Eski İzmirliler, eski dönemlerden kalma yapıların hepsine " Cenevizden kalma " derlerdi.
Basmanede oturduğumuz evin sokağında ortya çıkan bir kanalizasyon sorunu nedeni kazı yapıldı. Yüzeyden yaklaşık 1. 5 metre ( çocukluk çağımdan kalma bir gözlemdir) kadar derinde içinden suların ve tuvalet pisliklerinin aktığı, çok düzgün yapılmış oldukça da derin kanal vardı. Bu kanal, evimizin sokak tarafına da bağlanıyordu. Aklımda kaldığı kadarı ile de tamir edilmesi gereken bir kırık-tıkanıklık yoktu. Tıkanıklık sokağın üst tarafında olan mazgalda idi. Yani buralarda kanal sistemi vardı.
Hem tamirat için gelenlere hem de akşam babama "bu kanallar kimler tarafından yapılmış " diye sorduğumda cevap " Cenevizliler " oldu. Babam Kadifekalenin de onlar tarafından yapıldığını söylerdi.
Peki neden " Ceneviz " sözü var da mesela Bizans, sözü yok ?.
Şimdi bu olayın aslı nedir ?. Bu konuda yani kanalizasyon konusunda yazılmış bir makale bulamadım. Belli ki, ilgilenmeye değer görülmemiş. Söz ettiğim kanallar, muhtemelen Basmane Anafartalar caddesi taraflarında da vardır. Buralarda 10. yüzyıldan itibaren çok farklı etnik kökenli topluluklar yerleşmiş belki de göçmüş. Acaba, Cenevizliler kentte, kendilerinden öncekilerden daha fazla nı etken olmuşlar ?, bilmiyoruz. Cenevizliler geldiklerinde İzmirde antik çağdan kalma çok kalıntı var. Bizanstan kalma (Doğu Roma) Ok kalesini tamir edip kullanmışlar. Peki Kadifekale işe ilgili faaliyetleri oldu mu ?, bilmiyoruz. Kullanmadılar ise, bu " Cenevizden kalma " sözünün kaynağı ne ?. Neden başka bir tanımlama yapmamışlar. Eğer halkın diline dolanan bu " Cenevizden kalma " sözüne itimat edecek olursak, öyle ya da böyle, kullanmış olmaları gerekir. Belgenin ortaya çıkışını beklemekten başka çaremiz yok.
Söz ettiğim ve gördüğüm bu kanalın olduğu yerde, yer altı galeri yapıları vardır. Halk bunları Kadifekaleye çıkan tüneller olarak adlandırır. Bir tanesinin olduğunu, yaşanan bir olay neden, ile bilirim. O binalar artık yok. Söz ettiğim tamirattan aklımda kalan pis su kanalının yani kanalizasyon kanalının varlığıdır. O bölgede, içinde temiz su olan bir kuyuda vardır. Benim hatırladığım burada su kanalının olduğudur. Bu pis su kanalının çok eski dönemlerden kalmadığını, muhtemelen Osmanlı döneminde yapılmış olduğunu düşünüyorum. Söz ettiğim bölgenin iskanı Abdülfettah cami inşaatı dönemleri olmalıdır (XVII yüz yıl). Belki de söz konusu kanalizasyon sistemi o yıllarda yapıldı.
Rahmetli babam, Altınpark kazı alanı olan yerin, daha önceleri Cenevizden kalma yerler olduğunu , işittiğini söylemişti. İstermisiniz şimdi orada da Hristiyan mezarlığı çıksın. Belli mi olur.
Fotoğraf, Kadifekalenin, Ceneviz kalesi olduğunu göstermektedir.
