25 Aralık 2020 Cuma

Aya Vukla (Agios Voukolos) kilisesi, İZMİR

Aya Vukla (Agios Voukolos) kilisesi, İZMİR















Bu kilisenin yapımı    hakkında çok fazla bilgi sahibi değiliz.
Rumların tanımı ile Agios Voukolos, batılı diğer ülkelerin St. Voukolos, bizlerin tanımı ile de Aya Vukla kimdir?.  
Ortodoks kayıtlarında İzmir'in , o dönemde ki adı ile Smyrnnanın ilk Piskoposudur. Göreve  St. John tarafından getirilmiş. Kendinden sonra da Polycarp göreve gelmiş (1)
Söz edilen kiliseye, bu kişinin adı verilmiş. Yapım tarihi 1866 (2). Yerel Rumlar tarafından yaptırılmış.  Günümüz Kapılar semti, Etiler Mahallesinde, 1257, 1274 ve 1281 arasındaki alanda bulunmaktadır ve sanat merkezi olarak kullanılmaktadır (3)
Pagan dönemine ait bir mabet üzerine inşa edilmiş (2)
Burası ile ilgili yanlış bilinenler bulunmaktadır. Bu konulara değineceğim.
1- Bulunduğu yer bazılarını tarafından 1922 öncesi Rum bölgesi olarak da tanımlanmış. Bu bölge, Türk ve Yahudilerin birlikte yaşadığı bir bölge. Bildiğimiz kadarı ile burada Rumların yaşadığı ev sayısı çok az.
2- Kilise her ne kadar Ortodoks Rumlar tarafından yapıldığı söyleniyorsa ad, 1922 öncesi orada yaşamış olanlar anlattıklarına göre Ortodoks Ermeniler tarafından kullanılmıştır. Kilise Ermeni bölgesine komşu bir yerleşimdedir. Bu kullanımın resmi bir belgesi şu anda yok ama, orada o yıllarda yaşamış kişilerin hepsinin bildiği bir durumdur. Yazdıklarım da bu kişilerden duyduklarımdır. 
3- Bu kilise, 1922 yılında İzmir'in hemen kurtuluşu öncesi yine burada yaşayanlar tarafından hiç hoş anılmayan bir kilisedir. Silah deposu ve gaz yağı deposu olarak kullanıldığını rahmetli halam anlatırdı. O yıllarda orada yaşayan bazı kişilerin bildiği ve anlattığı bir durumdur. Bir belgesi yok. Keşke olabilse. Alexander MacLachlan (O yıllarda Amerikan koleji müdürü), İzmir'in kurtuluşundan sonra İzmir'de bombalama olaylarına karışmış Ermenilerin varlığından söz eder(4) 
Peki, bu kiliseyi kim depo olarak kullanmış ?. Bizlerin kullanmadığı kesin. İzmir hala işgal altında. Türkler  burayı nasıl kullansınlar ki ?. Bu sokaklarda oturan Musevileri de bu işi yapmadığı biliniyor, ayrıca neden yapsınlar ki !. 


KAYNAKLAR

1- Wish Trees’ Attract Visitors in Saint Voukolos Greek Orthodox Church
https://eu.greekreporter.com/2015/08/24/wish-trees-attract-visitors-in-saint-voukolos-greek-orthodox-church/
2- Aya Vukla kilisesi
http://www.levantineheritage.com/ayavukla.htm
3- Aya Vukla (Aziz Vukolos) Kilisesi
https://izmir.ktb.gov.tr/TR-210608/aya-vukla-aziz-vukolos-kilisesi.html
4- A Potpourri of Sidelights and Shadows from Turkey – Alexander MacLachlan – 1938, Kingston, Canada


Osman Koçanaoğulları