24 Ağustos 2022 Çarşamba

Basmahane (Basmane) yufkacısı. İZMİR

 Basmahane (Basmane) yufkacısı. İZMİR


Telif hakları vardır. Telif hakları (COPYRIGHT) dosyasını okuyunuz 

Sizlere bir yerden ve bir çalışanından söz edeceğim. Çocukluğumun geçtiği Basmane semtinde olan bir yer burası.  1950 li hatta 1940 lı yıllarda burada yaşamış olanların bildiği bir yer burası. Belki de tarihi daha eskilere dayanıyor, bilmiyorum.Ancak benim söz edeceğim kişinin bu iş yerinde olma dönemi 1950 sonları ile 1960 sonları arasıdır.

Bu iş yeri, günümüz 1298 sokağın Anafartalar caddesine açılan bölümü üzerindedir.  Günümüz "Kadın müzesinin" altında olan bir yerdir.

Bizler 1298 sokağı hep " arka mahalle " olarak tanımladık. İlginçtir ki, bizden yaş olarak çok büyük olanlar bile bu sokağı hep     arka mahalle " olarak tanımladı. Ayni tanım 1296 sokak içinde geçerlidir.

Fotoğrafta da gördüğünüz yerde yufka, tel kadayıf ve ekmek kadayıfı imal edilirdi.



Sahibi gözlüklü orta yaşlarda biri idi. Ben size burada çalışan Ali den söz edeceğim. Bizler Ali' yi  , önceleri hep buranın sahibi olarak bildiğimiz kişinin oğlu olarak bilirdik ama sonra onun orada bir çalışan olduğunu, mekan sahibi tarafından sahiplenildiğini ve bu işin inceliklerinin öğretildiğini kendi ağzından duyduk.

Ali, bildiğim ve hatırladığım kadarı ile ilk okul mezunu idi.  O sokakta top oynarken, okul dönüşlerimde dükkanın önünde görürdüm. Bize pek katılmazdı. Bizler ile onun yaşı arasında baya bir yaş farkı vardı. 

İlk okul 5. sınıf okul bitirme sınavlarının olduğu yıl. Sınavlar bitti. Son gün "el işi" sonavı vardı. Eve,  kucağımda bir sürü el işi örnekleri ile dönüyordum. Çok sayıda karton işi küp, prizma örnekleri vardı. Bunları gördü, bakmak istedi, nasıl yapıldığını sordu. Ben de anlattım. Aradan bir zaman geçti, bana " ağabeylerinizin okuduğu roman-hikaye türü kitapları vardır, okumam için bana da verir misin " dedi.  Daha sonraki günlerde kendisine bu tür kitapları hep taşıdım. En çok " sayılı fırtınalar " kitabını beğenmişti. Ciddi bir öğrenme arzusu vardı, okumaya açtı. Eski gazetelerden , köşe yazılarını keser ve saklardı. Bir ara, galiba o dönemin "Akşam " gazetesinde yayınlanan " Karaoğlan " çizgi romanlarını saklıyordu, her gün gazetede çıkan bir bölümü eklerdi. Giderek, diğer arkadaşlarımız ile de konuşmaya başladı, onlar ile çizgi romanlar alış verişi yapmaya başladı . Bir gün , kendisini bir uğraş içinde gördüm. Bir kitabı ciltlemek için dikiyordu. Onun sayesinde "cilt" işini öğrendim. Hala çok mükemmel yapabilirim.

İyi bir eğitim görse idi, çok ama çok farklı bir kişi olabilirdi. 

Bir başka yazıda, bu yazı ile bağlantılı olarak kadayıfın, ekmek kadayıfının nasıl yapıldığını, cilt yapımının özelliklerini, aklımda kaldığı şekilde yazarım. Belli olmaz.


9 Ağustos 2022 Salı

Şadırvan camisinin yıkılan şadırvanı ( ya da çeşmesi). İZMİR

 

Şadırvan camisinin yıkılan şadırvanı ( ya da çeşmesi). İZMİR


Telif hakları vardır. Telif hakları (COPYRIGHT) dosyasını okuyunuz 

Burası, 5 Ağustos 2022 tarihinde yıkılan bir şadırvanın olduğu yer. Fotoğrafta görülen şadırvan yıkılan şadırvan.




.Burası  5 Ağustos 2022 tarihinde bir gece yarısı, nedendir bilinmez, birileri tarafından yıkılan şadırvanın bulunduğu yer. Günümüz 912 sokak, eski dönemlerin Ali paşa caddesi. Olay ortaya çıktığında, şadırvanın 70-80 senelik olduğu söylenmişti, ama daha eski olduğunu eski İzmir planlarından biliyordum. Yıkılan bu şadırvan Goad 1905 İzmir planında gösterilmiş. Bu planda sadece bir çeşmeden söz ediliyor. Belki çeşme idi, belki de şadırvan. Tam olarak bilmiyoruz. Bildiğimiz tek şey burada bir su yapısının olduğudur.


Söz edilen çeşme veya şadırvan 1923 Pervititich  İzmir planında da vardır. Bu planda, 1905 Goad planında var olan cami ana girişte  bulunan merdivenli yapı görülmemektedir. Bu planda bir hata yok ise, camiye ana girişi sağlayan merdivenli yapının 1923 öncesibde yok edildiğini söylemek mümkündür.



5 Agustos günü yıkılan çeşme veya şadırvanın betondan yapılma olduğu görülmekte. Muhtemeldir ki, günümüze ulaşamayan cami ana giriş merdivenleri yıkılırken o şadırvanı ya da çeşmeyi de ortadan kaldırdılar. Daha sonra bir hayırsever tarafından tekrar yaptırıldı. Kesin olan, burada 1905  ve 1923 tarihinde bir su yapısının olduğudur.


Güncel Plan 



Ortadan kaldırılan  merdivenli yapı yerine  caminin görkemli şadırvaının olduğu yere bir merdivenli giriş yapılmış.