31 Ekim 2019 Perşembe

Konak meydanı (Atatürk meydanı)- İZMİR 1838

Telif hakları vardırCOPYRIGHT dosyasını okuyunuz.......


Burası günümüz Atatürk meydanı. Hani İzmir saat kulesinin bulunduğu ve halkın henüz alışmadığı ismi ile " Atatürk meydanı"
18 ve 19 yüzyılda İzmir ve batı Anadolu, batılı gezginlerin çok ilgi duydukları ve gezdikleri yerlerdir. Aşağıda ki çizim; İzmir ve civarını gezen ve bunları kitaplaştıran gezgin William Knight'ın anılarından yola çıkarak, burası ile ilgi anlattıklarını 1836-1837 yılında Thomas Graves isimli kartografın haritası üzerinde yaptığım işaretlemeleri göstermektedir.

Gezgin, Frenk caddesini geçtikten bir müddet sonra İzmir kadılık binası (Kadı rezidansı) önünden geçer. Buraya daha sonraları, soruşturma ve bilgi almak için bir kaç kez çağrılacaktır.  Daha sonra  büyük ve kare şeklinde bir alana gelir. Anlattıkları burası ile ilgilidir. Günümüzde var olan İzmir Vilayet konağını başlangıç noktası olarak alınması durumunda yukarıda bulunan çizime daha kolay uyum sağlanabilir. 



(a):Mütesellim konağı. Çizimde Governor's office olarak yazılmıştır. Gezginin geldiği yıllarda, devlet ve belediye işlerine bakan, vergi toplayan kişiler "Mütesellim " olarak tanımlanır. İzmir o yıllarda vilayet olmayıp, Aydın vilayetine bağlı olduğundan, İzmir'de vali yoktur, Burası, bu işlerin yürütüldüğü, Mütesellimin görev yaptığı yerdir. Daha ileri ki yıllarda, İzmir vilayet olunca, burası hükumet konağı olacaktır. 
(b), Sarıkışla dır. Günümüzde yoktur. Haritada " parade olarak yazılan alan, talim bölgesidir. Gezgin geldiğinde, kışlaya yakın bölümü talim için kullanılmakta, diğer bölüm ise boş olarak durmaktadır. 
(c): Gezgin, burayı " rakı imalathanesi olarak belirtmiş, çeşitli rakı yapım işlerini de anlatmıştır. Tam bir yer tanımı yoktur ama saraya çok yakın yer diye bir tanımlama vardır. 
(d): Gezginin geldiği tarihte İzmir mütesellimi Hüseyin bey dir. Üç yıllık görevi sonrası, görevinden ayrılır ve Padişah kendisine bu konağı hediye eder. Yer olarak, haritada (a) harfi ile işaretlenen alana yakın olarak tanımlanır. Tam ve kesin bir yer tanımlaması yoktur. 
(e): Mezarlık. 
f): Küçük bir kahvehanedir. Kayıkçıların çay içtiği yerdir.  .
(g): Bahri baba yatırı. Gezgin isim belirtmemiş ama biliyoruz. Mübarek kişi olduğuna inanılan bu kişinin mezarı ziyaret edilir, dualar okunur ve bez parçaları bağlanırmış. Cuma günleri, bir kandil (ya da mum) yakılırmış. 
(h): Topçu bataryaları. Mütesellim konağı dediğimiz yerin arkalarında alçak çatılı evler vardır.

Osman Koçanaoğulları  
31 Ekim 2019