Homeros  Mağaraları - Bornova ?, Buca ?

Telif hakları vardır. Telif hakları (COPYRIGHT) dosyasını okuyunuz 

Bu mağaralarda, Homeros' un İlyada ve Odysea yı yazdığı söylenir. Tarih böyle diyor. Yazının amacı bu konuyu açıklamak değildir.,    
Konu, bu mağaralardır. Yüz yıllardır bu konu yazılır ve de çizilir. Çeşitli yorumlar ve gözlemler yazılır. Bir çok gezgin Homeros mağaraları hakkında kapsamlı gözlemler değil, kısa bilgiler vermişler. Bu yazıda; 1700 sonları ile 1800 başlarında Ülkemizi gezen ve bu konuya merak duyan igezginlerin notlarını aktaracağım. 

Robert Chandler'in gözlemleri        

1785 yılında İzmir'e gelmiştir.           
Kendisine Homeros mağaraları olarak tanımlanan bir yer gösterirler. Yer, muhtemelen Kızılçullu su kemerlerinin ötesinde sol tarafta bir yer. Burası, Buca yolu üzerinde. Gezgin merak eder ve araştırmaya başlar ve mağaraları tanımlar. Burada iki mağara görür. Birincisinde, mağara girişi sürünerek girilebilen bir şekildedir. Bu giriş zemin altına doğru ilerlemektedir. Mağaranın genişliği  120 santimdir. Tavanı hafif yana eğimli,  üzerinde  çatlaklar olan kocaman bir kaya kütlesi ile oluşturulmuştur.  Mağaranın yanları ve tabanı kumdur
İkincisi, yer düzeyinden yaklaşık 90 cm. kadar yüksekte bir giriştir. Tamamen dikenli çalılar ile kaplanmıştır. Bunun arkasında, su kemerlerine su götürecek olan kanalın açıldığı bir su toplama havuzu ( kuyu ) görür. Gezgin burada su olmadığını belirtir.

Charles G Addison gözlemleri              

Büyük paradiso diye adlandırılan yerde, büyük su kemerlerinin olduğu yerde, İngilizler bir şenlik ( piknik ) yapıyorlar.  Burası günümüzde Kızılçullu olarak da bilinir.                        
Yeşlidere üzerinde dev gibi aquaduct var. Bu mevsimde yeşillik görülebilecek tek yer bu derenin her iki tarafı. Su kemeri üzerinde otlar bitmiş. İzmir, Buca ve Bornovadan, eşek, katır veya at üzerinde ya da yayan gelen  çok sayıda genç bayanlar var. Bayanlar giyimleri ile göz kamaştırıyor. Gençler, dans öncesi,kemerler üzerinde yürüyüp cesaretlerini gösteriyor. Homer grottosuna  (mağarası) gidiyorlar.  Burası, çınar ağacının gölgesinde olan, etrafından kayalıklardan gelen suyun aktığı eski romantik bir su değirmeni yakını. Bu gezgine göre Homer mağarası buradadır. 

Francis Peyter Weey gözlemleri

Günlüklerinde Bornova yakınlarında bir yeri tanımlar. Yıl 1807 dir. Yer, tek bir büyük akarsuyu oluşturan iki derenin birleşme yeridir. Bu üç akarsuyun adı verilmemiş. Derelerden bir tanesi kuzey'den diğeri ise kuzey-doğu' dan gelmektedir. Kuzey doğudan gelen dereyi takip ederler ve tepeye çıkarlar. Tepeden baktıklarında  her iki dere ve bu derelerin birleşmesi ile oluşan daha geniş dereyi izlerler. Burada ki mağaralardan en büyüğüne girerler (kaç mağara olduğu yazılmamış). Giriş çok dardır, sürünerek girilebilmektedir. Biraz ilerleyince mağara aşağı bir eğimle devam eder. . B İnerken ip kullanmak durumunda kalırlar. Burası karanlıktır. İçeride, yırtıcı hayvanlar (sırtlan olarak tanımlanmış) tarafından parçalanarak yenmiş hayvanların kemiklerini  görürler. Gezgin, tepenin arka tarafına geldiklerini yazar. Sonra buradan geri dönerler ve dışarı çıkarlar. Tepenin üst kısmı bir lahit şekline getirilmiştir. Her hangi bir yazı göremezler. Rehberler burasının da Homeros'un mezarı olduğunu anlatırlar. Tüm bu anlatılanların gelenek olarak o günlere geldiği söylenir, civar köylüler de bu anlatılanları ve bilgileri onaylarlar. Bornova'ya dönerler ve denin kenarında olan ana camiyi götürülür. Orada , gezgine caminin sütunlarından birisi gösterilir. Üzerine yazıt vardır. Yazıt, Meles ile ilgilidir. Rehberler, bu taşın uzaktan değil yakından getirildiğini söyleyerek Meles çayının gördükleri çay olduğunu iletirler.                

Aşağıda bulunan gravür, bu bölgeyi göstermektedir.

1- Richard Chandler Travels in Asia Minor and Greece...

2- Francis Peter Weey.: Personal memoirs and letters. Basım tarihi:1861
3- Damascus and Palmyra. : A journey to the east. With a sketch of the state and prospects of Syria. Under Ibrahim Pasha. By Charles G Addison Of the Inner temple. In two volumes Vol 1. Philadelphia: E, L. Carey & A. Hart . 

Osman Koçanaoğulları

İzmir

2019 Ocak 17