İzmir'in suları

Telif hakları vardır. Telif hakları (COPYRIGHT) dosyasını okuyunuz 

Eskiden, yani 1960 yılları başına kadar İzmir'de,  Osman ağa suyu, Yavan su, ve halkın kumpanya suyu dediği Halkapınar suyu (Halkapınar'da bulunan su kaynaklarından temin edilen su). kullanımda idi. 

Osman ağa ve Yavan su, ailem İzmir'e 1912 yılında geldiğinde, kullanılan sulardandır. 

Yavan su, daha çok sokaklarda bulunan çeşmelerden akan, kalitesi Osman ağa suyuna göre daha az kaliteli olan sulardandır. Her iki suyun kalitesini bilirim, iki sudan. içmişliğim vardır. Kadifekale'nin  alt kısmında " Yavan su " olarak adlandırılan bir semt olduğunu da biliyorum. Günümüzde, bu semt neresidir tam olarak bilmiyorum. Sokak çeşmelerinden sadece bu su mu akardı, yoksa, bazı sokak çeşmelerinde Osman ağa suyu da var mı idi bilmiyorum. Benim çocukluğumda rast geldiklerim hep yavan su çeşmesi olmuştur. !296 sokak köşesinde yavan su akan bir çeşme vardı. Bu suyun, Kadifekale'nin altından geldiği , buralarda oturan kişilerin söylemidir. Belki de günümüzde Agora da akmakta olan su, bu yavan su olabilir.

Evimizde Osman ağa suyu vardı. Kurşun borulardan evimize gelirdi. Bir  kez, Anafartalar caddesinin Basmane girişinin betonlanması sırasında bu suyun cadde üzerinde olan ana dağıtım borularını gördüm. Daha iç kesimlerde olan evlere de bu su verilir mi idi tam olarak bilmiyorum ama, her halde verilmiyordu, burada oturan tanıdıklarımız, bize gelir ve Osman ağa suyu alırlardı. Bu evlerde Halkapınar suyu var idi. 
Osman ağa suyunun Kızılçullu'da olan kaynaklardan geldiğini ailemden öğrenmiştim. Bu su tipik derinlerden gelen  kaynak su özelliklerine sahip idi. Derin kaynak suları belirli bir ısıya sahiptir.Yazın mevsiminde  soğuk kış mevsiminde ise ılık olarak tanımlanır. Bunun nedeni, suyun değil, dış ortamın ısısına bağlıdır.  Yaz aylarında, dış ortam çok sıcak olduğundan ve gelen suyun da ısısı sabit olduğundan, soğuk olarak algılanır. Kış aylarında da bunun tersi görülür.  Osman ağa suyu ile demlenen çayın, berrak olduğunu da biliyorum. Çaydanlıklar da kireç de birikmediğinden, kireç açısından fakirdir. Kaynak sularının tipik özelliklerinden birisi de kireç içeriğinin azlığıdır. Suyun tüketimi, bir ölçer su saati ile ölçülmezdi. Her sene, var olan bir vakfa, yıllık olarak ödenirdi. Sonra, 1960 başında, Osman ağa suyunda Tifo mikrobu var dendi ve su kullanıma kapatıldı. Suyu kullanan aileler, bu durumu hoş karşılamadıkları gibi, düzmece olduğunu, Halkapınar suyunun kullanılması için Belediyenin bilerek yaptığına inandılar. Evimizde Osman ağa suyunu, suyun kesilmesinden sonra yaklaşık olarak 1 ay kadar kullanmaya devam ettik. Basınçlı olmasa da akmıştı. Konu-komşuda, Osman ağa suyunu bizden almaya devam ettiler. Hiç kimse hasta da olmadı diye hatırlıyorum. 
Osman ağa suyu, devreden çıkınca, evimize kumpanya suyu yani Halkapınar suyu bağlandı. Gerçekten de lezzet olarak çok farklı idi. Bu farklılık olumlu yönde değildi.

Osman Koçanaoğulları
İZMİR